Soạn bài: Viết bài làm văn số 1: Cảm nghĩ về một hiện tượng đời sống (hoặc một tác phẩm văn học)

Đề 1 (trang 27 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Những ngày đầu tiên bước vào trường Trung học Phổ thông.

1. Mở bài:

Nêu cảm nghĩ chung về sự hồi hộp, niềm vui và hạnh phúc khi được trở thành một học sinh THPT.

2. Thân bài:

- Cảm nghĩ trước khi nhập học:

    + Nhớ lại lần đầu tới trường, hay những lần khai giảng năm học trước

    + Bước vào trường THPT có gì khác biệt: hồi hộp, tự hào(bản thân trải qua kì thi đầy thử thách, thấy mình đã lớn và trưởng thành hơn).

- Cảm nghĩ khi mới đặt chân đến trường:

    + Miêu tả khái quát khung cảnh trường (mới lạ, rộng rãi, sạch đẹp, có nhiều bồn hoa, cây cảnh đẹp…).

    + Gặp gỡ, làm quen với thầy cô và các bạn mới (thầy cô, bạn bè đều là những người chưa quen ; cảm giác ban đầu xa lạ nhưng lại như có một sợi dây gắn kết vô hình, tạo sự gần gũi).

    + Phân chia lớp, phòng học và các bạn mới

- Cảm nghĩ về buổi chào cờ đầu tiên:

    + Lời thầy Hiệu trưởng (dõng dạc, nghiêm trang, đầy giục giã).

    + Lời phát biểu cảm nghĩ của một học sinh mới (gây ra niềm đồng cảm, xúc động ra sao?).

- Cảm nghĩ về buổi học đầu tiên:

    + Mới đầu còn đôi chút lạ lẫm, ngượng ngùng

    + Về sau, cả lớp hào hứng hòa nhập nhanh chóng

    + Buổi học qua nhanh nhưng để lại nhiều ấn tượng.

(chú ý miêu tả tiết học môn gì, thầy/cô giáo và bài giảng có sự hấp dẫn lôi cuốn như thế nào?)

3. Kết bài:

- Cảm giác vui vẻ, có chút gì đó khó tả.

- Trong lòng có sự tin tưởng sẽ sớm gần gũi, hòa nhập với việc học tập và tham gia phong trào của lớp, gắn bó với các bạn và môi trường học tập mới.

Đề 2 (trang 27 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Thiên nhiên và đời sống của con người trong thời khắc chuyển mùa (sang thu, sang đông, sang xuân hoặc sang hè)

Dàn ý: Cảm nghĩ khi sang Thu

1. Mở bài:

- Mỗi mùa có một nét đẹp riêng, người ta thường có những cảm xúc khác lạ, đặc biệt trong khoảnh khắc giao mùa.

- Trong khoảng khác ấy, cả thiên nhiên, thời tiết và nhịp sống của con người đều có sự thay đổi tinh tế.

- Tôi đặc biệt ấn tượng và có nhiều xúc cảm mỗi khi mùa Thu về

2. Thân bài:

- Cảm nghĩ về thiên nhiên, thời tiết:

    + Nêu các dấu hiệu giao mùa:

Không khí dịu mát, bớt oi nóng.

Ve không còn kêu inh ỏi

Cây cối thay đổi (các loài hoa đặc trưng của mùa thu, lá cây ngả màu, … )

    + Cảm giác của bản thân trước các dấu hiệu chuyển mùa của thiên nhiên (vui hay buồn - nêu lí do)

- Cảm nghĩ về đời sống của con người:

    + Nhịp điệu cuộc sống thay đổi: Mọi người như chậm rãi, nhẹ nhàng hơn.

    + Hoạt động của mọi người thay đổi: thức dậy muộn hơn một chút, ra đường buổi sáng hay tối thì mang thêm áo khoác.

3. Kết bài:

    + Những thay đổi của đất trời khi sang thu thật nhẹ nhàng, tinh tế.

    + Cảm nhận những biến chuyển lúc giao mùa ấy giúp tâm hồn ta linh hoạt, sinh động và yêu cuộc sống hơn.

Đề 3 (trang 27 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Một người thân yêu nhất của anh (chị): cha, mẹ hoặc bạn ...

Dàn ý chung

1. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về người định miêu tả, nêu cảm nghĩ.

- Nêu rõ mức độ gắn bó với người thân đó.

2. Thân bài:

- Giới thiệu sơ qua về tuổi tác, công việc đã từng làm, nơi sống, … của người thân.

- Ngoại hình, dáng vẻ:

- Tinh cách

- Thói quen

- Tình cảm, cách thể hiện sự quan tâm, yêu thương với những người thân khác trong gia đình

- Ấn tượng, kỉ niệm đặc biệt của bản thân với người thân đó

3. Kết bài

Nêu cảm xúc, suy nghĩ với thân

Ví dụ: Dàn ý cho bài viết về bà.

1. Mở bài:

- Công việc của bố mẹ phải thường xuyên phải công tác, nên khi còn nhỏ, bố mẹ cho tôi về ở với bà nội.

- Cuộc sống tuổi thơ của tôi gắn bó bên bà, …

2. Thân bài

- Giới thiệu chi tiết: bà tôi đã gần bảy mươi tuổi.

- Dáng vẻ bề ngoài: Bà tôi lưng hơi còng, nhưng vẫn còn nhanh nhẹn; khuôn mặt rất hiền từ và một cặp mắt rất ấm áp.

- Tính cách:

    + Hiền từ, dịu dàng, không bao giờ quát mắng nặng lời.

    + Bà chăm sóc tôi rất chu đáo

- Thói quen:

    + Bà thuộc nhiều ca dao, tục ngữ, câu đố.

    + Kho tàng truyện cổ tích của thì vô cùng phong phú.

    + Bà thuộc cả cuốn Truyện Kiều, nói đó là cuốn sách gối đầu giường.

    + Bà hay kể chuyện, giọng kể chuyện ấp áp, êm ru của bà bên tai đưa tôi vào những giấc ngủ êm đềm với bao nhiêu giấc mơ tốt đẹp.

- Tình cảm, cách thể hiện sự quan tâm, yêu thương với những người thân khác trong gia đình: Bà luôn lo lắng cho bố mẹ đi công tác xa; có gì cũng muốn dành dụm cho con cháu; không muốn để bố mẹ biết những khó khăn ở nhà mà phải lo lắng.

- Ấn tượng, kỉ niệm đặc biệt của bản thân với người thân đó: Bà đã cho tôi một tuổi thơ thật diệu kì và đặc biệt là đã nuôi dưỡng tình yêu, niềm say mê với môn Văn của tôi.

3. Kết bài

Nêu cảm xúc, suy nghĩ về bà:

    + từ hào, luôn muốn gắn bó.

    + Giờ không còn được ở với bà nữa thì luôn nhớ thương, mong được về quê nhiều để gặp và ở bên bà.

Đề 4 (trang 27 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Nêu cảm nghĩ sâu sắc về một câu chuyện đã học không thể nào quên.

Dàn ý: Truyện “Bố của Xi-Mông”

1.Mở bài

- Giới thiệu câu chuyện không thể nào quên: “Bố của Xi-Mông”.

- Ấn tượng khái quát: câu chuyện là sự tủi hờn, khó khăn của một cậu bé từ nhỏ đã không có bố, mang tính nhân đạo sâu sắc.

2.Thân bài

- Tóm tắt ngắn gọn nội dung truyện

- Xi-mông là đứa con ngoài giá thú. Cậu sống thiếu tình thương và sự chăm sóc của bố.

- Cậu bé phải chịu đủ mọi lời trêu chọc từ đám bạn, khi bị ức hiếp thì chỉ biết bỏ chạy

- Xi–mông quá buồn và định tự tử

- Bác Phi–lip đã an ủi và nhận làm bố của Xi-mông.

- Từ đó, Xi–mông tự hào và đầy hãnh diện khi gặp đám bạn.

- Nêu cảm nghĩ về:

    + Hoàn cảnh sống của nhân vật:

Cuộc sống đáng thương của Xi-mông và mẹ

Môi trường sống khiến cho Xi-mông càng thêm buồn và đau khổ (Cậu đến trường và bị bọn trẻ "xua đuổi", bị đánh tơi tả)

    + Nhưng cung bậc cảm xúc của Xi-mông:

Sự tuyệt vọng, phải tìm đến cách tự tử của Xi-mông

Niềm vui và hạnh phúc vỡ òa của Xi-mông khi được bác Phi-líp nhận làm con

Sự hãnh diện, tự tin và vui vẻ trước đám bạn của Xi mông khi đã có bố

    + Sự quan tâm, sẻ chia của bác Phi-líp (Bác Phi-líp an ủi và che chở cho Xi-mông như thế nào?)

    + Cảm nhận về tinh thần nhân đạo của tác giả

3.Kết bài

- Suy nghĩ của em về câu chuyện

- Tình cảm của em dành cho nhân vật.

Đề 5 (trang 27 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Phát biểu cảm nghĩ về một bài thơ hoặc tác phẩm văn học mà anh (chị) yêu thích.

Dàn ý: Bài thơ Quê hương của Tế Hanh

1.Mở bài

- Giới thiệu tác giả : Mảnh hồn thơ trong trẻo giữa các nhà thơ trước Cách mạng tháng Tám, có nhiều bài thơ viết về thiên nhiên.

- Giới thiệu tác phẩm : Viết năm 1939

- Khái quát : Bài thơ là tiếng lòng trong sáng, những kí ức và hình ảnh tươi đẹp về quê hương của tác giả - một người con xa quê.

2.Thân bài

Phân tích nội dung cơ bản của bài thơ :

- Bài thơ có trình tự giống như một chuyến hành trình cùng ra khơi đánh cá với những người dân chài.

- Con thuyền ra khơi, hùng dũng và đẹp đẽ chinh phục thiên nhiên.

- Đoạn thơ thứ ba, tư của bài là bức tranh quê miền biển buổi sáng đón đoàn thuyền chài trở về trong an lành, bội thu và vẻ đẹp khỏe khoắn của người ngư dân.

- Khổ thơ cuối : Nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả Tế Hanh được bộc lộ một cách trực tiếp và sâu sắc

3.Kết bài

- Suy nghĩ của em về hình ảnh đẹp của quê hương tác giả được miêu tả qua bài thơ.

- Cảm nghĩ về tình yêu quê hương da diết, hồn thơ trong trẻo và tinh tế của Tế Hanh.